Łączenie obwodów nie należy do najłatwiejszych czynności, zwłaszcza dla osób początkujących w elektryce. Prawidłowe podłączenie przewodów ma niebagatelne znaczenie dla bezpieczeństwa użytkowników sprzętów i instalacji tego typu. Wyzwaniem dla wielu osób są łączniki schodowe i krzyżowe. Mnogość rozwiązań, jakie gwarantują, może wprawić w osłupienie. Inaczej jest w sytuacji, kiedy poznaje się ich dokładne działanie. Warto przyjrzeć się bliżej temu, jak podłączenie krzyżowe może przydać się nam w codziennym życiu.

Czym jest łącznik krzyżowy?

Prawidłowo zainstalowany włącznik krzyżowy umożliwia pełną kontrolę oświetlenia w różnorodnych miejscach budynków. Nie jest to samodzielny przycisk w instalacji oświetleniowej – montuje się go pomiędzy dwoma włącznikami schodowymi. Do czego wykorzystuje się jego schemat? Włącza on i wyłącza obwody o niskim napięciu, a tm samym pracuje z dwóch różnych miejsc. Włącznik wstawiony odpowiednio na linii dwóch łączników schodowych najczęściej spotyka się w długich korytarzach i na schodach – wszędzie tam, gdzie chcemy zapalić światło z innej lokalizacji. Schemat wyłącznika krzyżowego zwiększa komfort korzystania z domowej instalacji elektrycznej.

Łącznik krzyżowy potrafi ułatwić codzienne życie wszystkim domownikom. Zanim zastanowimy się, jak podłączyć włącznik krzyżowy, w pierwszej kolejności warto przeanalizować jego zastosowanie już na etapie projektowania domu lub mieszkania. Wielu producentów proponuje szereg drogich systemów zarządzania instalacjami domowymi, lecz włącznik krzyżowy może działać podobnie i być o wiele tańszą alternatywą. Wygoda włączania lub wyłączania światła z dwóch różnych lokalizacji może być nieoceniona. Każdego dnia podłączenie krzyżowe może się nam przydać.

Włącznik krzyżowy a schodowy – podstawowe różnice

Sterowanie oświetleniem z dwóch różnych punktów możliwe jest za pomocą pary łączników schodowych. To przydatne rozwiązanie kiedy chcemy uruchamiać lub wyłączać źródła światła np. na różnych piętrach. Ich instalacja nie powinna sprawić problemów osobom znającym podstawy montażu osprzętu elektrycznego. Sytuacja ulega jednak większemu skomplikowaniu, jeśli chcemy sprawnie operować oświetleniem z więcej niż jednego miejsca. Przykładowo w naszym budynku mieszkalnym znajduje się rozbudowana klatka schodowa. Chcemy uruchamiać w niej światło nie tylko na piętrze, ale również na strychu czy w piwnicy. W takiej sytuacji będziemy musieli wykonać podłączenie krzyżowe.

Jeśli oświetlenie ma być sterowalne np. z czterech punktów, to łącznik krzyżowy i schodowy musi być zamontowany w postaci podwójnej. Taka instalacja będzie wymagała wykorzystania większej ilości okablowania i połączeń. Podłączenie krzyżowe można wykonać w sposób estetyczny, jeśli zostanie zaplanowane już na etapie budowy lub podczas gruntownego remontu. Nie można zapomnieć, że schemat wyłącznika krzyżowego będzie funkcjonował tylko wtedy, jeśli będzie miał bezpośrednie podłączenie do łącznika schodowego. Oznacza to, że łącznik krzyżowy nie jest osprzętem działającym samodzielnie. Z wyglądu do złudzenia przypomina on inne włączniki oświetlenia, dzięki czemu bez problemu dopasuje się do już istniejących aranżacji wnętrz.

Jak podłączyć włącznik krzyżowy?

Zanim odpowiemy sobie na to pytanie, w pierwszej kolejności należałoby omówić sposób instalacji łączników schodowych. Tak jak w każdym przypadku, najpierw wyłączamy napięcie w obwodzie, gdzie będziemy dokonywać modyfikacji instalacji elektrycznej. Do pierwszego łącznika prowadzimy przewód fazowy, a drugi trafia bezpośrednio do lampy. Dodatkowo doprowadzamy do niej neutralny i ochronny kabel. Natomiast do połączenia łączników musimy użyć dwóch przewodów. Odróżnienie okablowania nie powinno sprawić problemów nawet niedoświadczonym osobom. Przewody oznaczane są odpowiednimi kolorami: fazowy jest brązowy, a neutralny – niebieski.

Mając tak przygotowaną instalację, można przystąpić do łączników krzyżowych. Nie mogą one funkcjonować samodzielnie, dlatego zawsze muszą znajdować się pomiędzy łącznikami schodowymi. Podwójne podłączenie krzyżowe stosujemy wtedy, gdy ich ilość musi być większa. Przykładowo jeśli użyjemy dwa łącznik schodowe, to między nimi również muszą znaleźć się dwa włączniki krzyżowe. Schemat wyłącznika krzyżowego zadziała po ponownym podłączeniu zasilania do włączników schodowych. Musimy jedynie odpowiednio połączyć w puszce przewody neutralne i ochronne. Najlepiej użyć do tego złączek instalacyjnych. Pozostałe kable prowadzimy do łącznika krzyżowego i wpinamy w zaciski wejściowe. Dwa kolejne wymagają natomiast podpięcia w zaciski wyjściowe i prowadzenia na zaciski wejściowe łącznika schodowego końcowego.

Łącznik krzyżowy – główne zalety

Zastosowanie w domu włączników krzyżowych uzależnione jest od indywidualnych potrzeb. Często jest to rozwiązanie ekonomiczne dla osób, które posiadają duży przedpokój, klatkę schodową, korytarz czy też piwnicę. Oświetlenie w tych pomieszczeniach nie będzie świecić się bez potrzeby. Możliwość wyłączenia światła pozwoli każdemu domownikowi na oszczędne zarządzanie energią elektryczną.

Włącznik krzyżowy w systemie sterowania oświetleniem zwiększa bezawaryjność całej instalacji. Mechanizm ten wpływa też na mniejsze zużycie żarówek i innych podzespołów lamp. Do kupowanego produktu producenci dołączają zwykle schemat wyłącznika krzyżowego, co pokazuje, jak prawidłowo go zainstalować. Postępowanie krok po kroku pozwoli na prawidłowe wykorzystanie tego osprzętu. Co najważniejsze, łącznik krzyżowy daje nam dodatkowy punkt ze światłem, którym możemy zarządzać zgodnie z potrzebami. Jednak czy ich liczba w domu musi być ograniczona? Nie – można zamontować ich bez liku, w zależności od zapotrzebowania.

Podłączenie krzyżowe – jakie łączniki zastosować?

Na rynku mamy do czynienia z dwoma najpopularniejszymi rodzajami łączników krzyżowych. Mogą one występować w formie pojedynczej lub podwójnej. To, który z nich wykorzystamy, tak naprawdę zależy od skali rozbudowy instalacji. Wpływ na to będzie miał także rodzaj oświetlenia. Warto wspomnieć, że podwójny włącznik krzyżowy zajmuje więcej miejsca niż pojedynczy, jednak pozwala zarządzać równocześnie dwoma żarówkami w lampach. W praktyce wygląda to tak, że może zapalać nie tylko pojedyncze żarówki, a całe grupy. Producenci w swoich ofertach są w stanie zaoferować łącznik krzyżowy podtynkowy lub natynkowy. Każdy z nich ma inną specyfikę montażu.

Wachlarz rozwiązań jest szerszy, jeśli chodzi o kolorystykę, wielkość i materiał, z których wykonany jest osprzęt tego rodzaju. Podłączenie krzyżowe może opierać się na urządzeniach wykonanych z plastiku, metalu czy nawet szkła lub drewna. Te ostatnie z pewnością będą większym wydatkiem, lecz mogą wpasować się w najbardziej designerskie wnętrza. Niektórzy producenci oferują włącznik krzyżowy na zamówienie, dzięki czemu mogą sprostać każdemu wyzwaniu. Najbardziej nowoczesne łączniki mogą być wyposażone w moduł dotykowy, włącznik obrotowy do ściemniania czy nawet czujniki ruchu. Za takie udogodnienia trzeba więcej zapłacić, lecz zdecydowanie zwiększają one komfort użytkowania oświetlenia w pomieszczeniach.