Postęp technologiczny nie zwalnia, a tym samym w swoich domach decydujemy się na coraz większą liczbę urządzeń zasilanych energią elektryczną. Kolejne źródła światła, gniazdka czy sprzęty potrzebują do uruchomienia odpowiedniej mocy. Dlatego zabezpieczenie prądowe w postaci rozdzielnicy jest sposobem na rozwiązanie problemu przeciążonej instalacji domowej. Odpowiednio dopasowane bezpieczniki są w stanie zapewnić dostateczne bezpieczeństwo wszystkim mieszkańcom.

Rozdzielnica w domu jednorodzinnym i jej główne zadania

Dobór bezpieczników wymaga fachowej wiedzy, dzięki czemu cała instalacja elektryczna będzie działać bezpiecznie i bez zarzutu. Wartość wyłącznika głównego rozdzielnicy nie może być zbyt niska. Źle dobrane zabezpieczenie prądowe doprowadziłoby do wypadnięcia bezpieczników czy różnych awarii. Z kolei zbyt wysoka będzie powodować niepotrzebne utraty energii elektrycznej. Rozdzielnica w domu jednorodzinnym ma za główne zadanie wyłączać obwód elektryczny, gdy przepłynie przez nią prąd o zbyt dużym natężeniu. Taka sytuacja może doprowadzić do niebezpiecznych zwarć, które wydziela bardzo dużą ilość ciepła.

Jakie bezpieczniki do domu stosujemy? Wymienia się ich trzy rodzaje. Pierwsze to bezpieczniki klasy B, które mają za zadanie chronić przed uderzeniem pioruna. Natomiast drugie – klasy C umożliwiają w pełni bezpieczne korzystanie ze sprzętów elektronicznych, gwarantując redukcję przepięcia do poziomu 1,5 kV. Ostatnim rodzajem bezpieczników jest klasa D – instaluje się je w puszkach, urządzeniach i gniazdach. Jednak najistotniejszym elementem rozdzielnicy jest bezpiecznik główny. Pozwala on na utrzymanie zdolności okablowania, tj. bezawaryjnej pracy każdego sprzętu pobierającego prąd, kilku jednocześnie.

Jaki bezpiecznik do mieszkania? Konieczne obliczenie wartości wyłącznika głównego!

Za pomocą prostego działania można obliczyć wartość wyłącznika głównego, a tym samym zadbać o odpowiednie zabezpieczenie prądowe. Wystarczy dodać moc wszystkich urządzeń, które będą pracować w tym samym czasie np. telewizora, lodówki, komputera, zmywarki, pralki, instalacji grzewczo-elektrycznej czy oświetlenia. Moc bezpiecznika głównego wyraża się w kilowatach lub też kilowatoamperach. Pierwsza z tych jednostek dotyczy wartości realnej, zaś druga odnosi się do zasilania pozornego.

W kwestii obciążenia dobór bezpieczników należy dostosować do napięcia znamionowego. W tym przypadku napięcie w instalacji elektrycznej nie może przekraczać 110% jego wartości przypadającego na bezpiecznik. Podobnie jak prądu znamionowego, który określa wartość energii elektrycznej przewodzone w sposób ciągły i bezawaryjny. Rozdzielnica w domu jednorodzinnym powinna uwzględniać też prąd niezadziałania, czyli największą wartość, którą jest w stanie przewodzić w określonym czasie bez stopienia się. Podobnie jak w przypadku prądu zadziałania, czyli z kolei najmniejsze wartości prądu, która będzie w stanie uruchomić wkładkę bezpiecznika.

Dobór bezpieczników a przepisy prawne

Rozdzielnica w domu jednorodzinnym nie tylko musi być bezpieczna dla użytkowników sprzętów elektrycznych, ale też zgodna z obowiązującymi regulacjami prawnymi. W związku z tym warto je prześledzić, aby zainstalować odpowiednie bezpieczniki nadprądowe oraz różnicówki. Reguluje to §183 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z 2015 roku w sprawie warunków technicznych, pod które powinny podlegać budynki, w tym domy jednorodzinne. W instalacjach elektrycznych konieczne jest zastosowanie oddzielnych przewodów ochronnych i neutralnych w obwodach rozdzielnych i odbiorczych. W kwestii spełnienia tego wymogu rozdzielnica w domu jednorodzinnym musi mieć układ TN-S, czyli zabezpieczenia prądowego w postaci wyłączników różnicowoprądowych.

W układzie TN-S mamy do czynienia z układami 3-fazowymi i 1-fazowymi. Pierwszy typ jest pięcioprzewodowy, tj. L1, L2, L3, neutralny (N) i ochronny (PE). Na drugi z wymienionych składa się przewód fazowy L1, neutralny oraz ochronny. Zazwyczaj zapotrzebowanie na moc elektryczną w jednym gospodarstwie domowym wynosi od 10 do 15 kilowatów. Wartości te mogą się zwiększać z każdym kolejnym zakupionym sprzętem elektrycznym. Zgodnie z rozporządzeniem dobór bezpieczników powinien wyglądać następująco: nadprądowe w obwodach odbiorczych, urządzenia ochrony przeciwprzepięciowej, każdy podzespół objęty zasadą wybiórczości zabezpieczeń. Ostatnim elementem są urządzenia ochronne różnicowoprądowe. To podstawowa forma ochrony przeciwpożarowej i przed porażeniem prądem.

Zabezpieczenie prądowe – jakie algorytmy zastosować, dobierając bezpieczniki?

Biorąc pod uwagę wszelkie zagrożenia przepięć, zwarcia, przeciążenia instalacji elektrycznej warto wdrożyć odpowiednie środki ochronne. Pierwszym ogranicznikiem, który należy zastosować, jest ochrona przed przepięciami. W tym przypadku dobór uzależniony jest od tego, czy dom jednorodzinny wyposażony jest w instalację odgromową. Jeśli tak, to można zastosować ograniczniki przepięć klasy 2. Wówczas do układu TN-S stosuje się aparat czterobiegunowy lub w układzie 3+1. Zabezpieczenie prądowe dotyczące ochrony przed zwarciem i przeciążeniem musi być ustalone ze względu na moc instalacji i ochrony trójfazowej urządzeń.

W tym przypadku należy zastosować bezpieczniki nadprądowe trójfazowe o charakterystyce B. Jeśli chodzi o oświetlenie, stosujemy nadprądowe jednofazowe B i o prądzie ciągłym 10A lub 6A. Natomiast w kwestii gniazd elektrycznych dobór bezpieczników powinien być oparty na nadprądowych jednofazowych o charakterystyce B i prądzie ciągłym 16A. Pozostaje jeszcze ochrona przed porażeniem, za którą odpowiada różnicówka o czułości 30mA, typ A.

Zastanawiając się, jaki bezpiecznik do mieszkania zastosować nie warto oszczędzać. Inwestycje w droższe podzespoły doceni się właśnie w sytuacjach, kiedy dojdzie do wyładowań atmosferycznych czy użycia w tej samej chwili kilku urządzeń równocześnie. Rozdzielnica w domu jednorodzinnym powinna być uporządkowana pod każdym względem, tylko wtedy skutecznie zabezpieczy każdy element instalacji.